pemindahan zakat...kesimpulan dan penutup

PENUTUP & KESIMPULAN

Islam merupakan agama yang sempurna. Ia bukan sahaja mengatur kehidupan manusia dengan Allah SWT sahaja bahkan ia juga mengatur dan menyusun system kehidupan manusia. System ini meliputi kemasyarakatan, perniagaan, undang-undang, tort dan sebagainya.

Zakat merupakan rukun Islam yang keempat. Ia bukan sahaja merupakan ibadat semata-mata bahkan ia juga merupakan system yang merencanakan kehidupan manusia. Bermula dengan kutipan, pungutan dan seterusnya menentukan, menilai dan menetapkan siapa yang layak atau tidak. Kutipan ini seterusnya diagihkan mengikut system yang ditetapkan.

Dalam melaksanakan pengagihan ini, timbul pelbagai isu dan persoalan. Di antaranya ialah isu pengagihan keluar dana zakat daripada tempat kutipan. Isu ini secara umumnya boleh dipecahkan berdasarkan situasi keperluan penduduk setempat. Jika terdapat penduduk setempat yang lebih berhak dan memerlukannya, hukumnya haram. Walaubagaimanapun terdapat sebilancangan kecil ulama membenarkan berlakunya pemindahan keluar dana zakat dengan syarat tertentu seperti darurat, diberikan kepada penuntut ilmu, para kerabat dan sebagainya. Pendapat ini disandarkan kepada Hanafiyyah. Sementara situasi kedua, suatu keadaan di mana tiada kedapatan penduduk setempat yang memerlukannya atau bahagian penduduk setempat telah diagihkan namun masih terdapat banyak lebihan zakat, dalam masalah ini berlaku perselisihan pendapat yang panjang di kalangan ulama sebagaimana yang telah diterangkan.

Sementara isu seterusnya berkenaan sejauhmanakah keterlibatan pemerintah di dalam memindahkan dana zakat. Isu ini juga menimbulkan khilaf, namun penulis lebih cenderung dengan pendapat Syeikh Yusuf Qardawi yang menyerahkannya kepada budi bicara pemerintah setelah bermesyuarat dengan ahli syura samada untuk mengagihkannya di dalam kawasan pungutan atau tidak.

Kesimpulannya, isu pemindahan keluar dana zakat ini menjadi perselisihan pendapat yang panjang di kalangan ulama. Apa yang perlu kita lakukan ialah menurut kepada kehendak pemerintah dan mentaatinya khasnya di dalam melibatkan perkara-perkara khilaf.

Pemindahan zakat oleh pemerintah

BAB III

PEMINDAHAN ZAKAT OLEH PEMERINTAH

Pendahuluan

Zakat bukanlah merupakan ibadat semata-mata bahkan lebih dari itu ia merupakan sistem yang menentukan bagaimana harta akan dipungut, kadar dan jenis harta yang dikenakan zakat dan seterusnya ia menentukan dan menyusun sistem pengagihan yang cukup hebat. Justeru itu, zakat tidak dapat dipisahkan daripada pemerintah samada ianya melibatkan pungutan, menentukan siapa yang berhak dan pengagihan.

3.1 Peranan Pemerintah Dalam Pengagihan Zakat

Persoalannya adakah pemerintah boleh memindahkan harta zakat? Kalau ianya diharuskan, apakah keharusan itu tidak terikat dengan terdapatnya golongan yang berhak yang menetap atau tinggal di dalam kawasan pungutan atau adakah pemerintah mempunyai kuasa mutlak boleh memindahkan harta zakat keluar daripada kawasan pungutannya.

3.1.1 Pendapat Syafiiyyah

Dalam masalah pengagihan keluar dana zakat ini, golongan Syafiiyah merupakan golongan yang agak ketat menghalang pengaliran keluar harta zakat. Namun larangan ini jika melibatkan individu. Jika ia melibatkan pemerintah, ianya harus. Kata al-nawawi:[1]

ان كان الامام أذن للساعى فى تفريقها فرقهاو وان لم يأذن له حملها إلى اللإمام

(maksudnya: jika pemerintah memberi keizinan kepada pegawainya untuk mengagihkannya bolehlah pegawai itu melaksanakannya dan jika sebaliknya (tidak memberi keizinan) pegawai itu mestilah menyerahkannya kepada pemerintah.

Katanya lagi:[2]

واعلم أن عبارة المصنف (المذكورة) تقتضى الجزم بجواز نقل الزكاة للإمام و الساعى وأن الخلاف المشهور فى نقل الزكاة انما هو فى نقل رب الماك خاصة

(maksudnya: ketahuilah bahawa ibarat pengarang yang telah disebut merupakan suatu kepastian tentang keharusan memindahkan zakat kepada pemerintah dan pegawainya. Sesungguhnya perbezaan pendapat yang masyhur di dalam pengagihan keluar dana zakat hanya jika ia dilakukan oleh tuan atau golongan pembayar zakat secara khusus

Imam al-Rafii pula menegaskan:[3]

وهذا الذى رجحه هو الراجح الذى تقتضيه الحديث

Inilah pendapat yang rajih yang menepati kehendak hadis

3.1.2 Pandangan Syeikh Qardawi[4]

Syeikh Qardawi menukilkan di dalam karya monumentalnya bahawa hukum asal pada zakat ialah diagihkan di dalam kawasan pungutan. Hal ini untuk menjaga kehormatan jiran tetangga, membasmi kemiskinan dan melatih setiap kampung atau negeri mempunyai sumber kewangan dan pengagihannya sendiri. Selain itu, harta zakat juga mempunyai kesan yang mendalam ke dalam hati orang miskin di kawasan berkenaan. Justeru kalaulah dikutip harta zakat di sesebuah kampung lalu diagihkan di luar kawasannya ini akan menjadikan mereka berasa sedih sedangkan mereka yang merupakan jiran orang kaya di kampung berkenaan lebih utama untuk menerima zakatnya berbanding dengan penduduk luar. Inilah hukum asal zakat.

Walaubagaimanapun tegas Qardawi lagi bahawa hukum asal ini tidak menghalang pemerintah yang adil untuk keluar daripadanya dengan mengagihkan zakat di luar kawasan pungutan setelah mengadakan mesyuarat dengan ahli syura. Pemerintah juga mestilah melihat kepada maslahat dan kebaikan menyeluruh untuk umat Islam. Beliau berhujah dan memetik kata-kata Sahnun:

(Apabila sampai berita kepada penguasa bahawa di sebahagian daerah terdapat keperluan yang luarbiasa, maka boleh baginya memindahkan sebahagian sedekah yang merupakan hak orang lain, bagi daerah itu, kerana apabila terdapat sesuatu keperluan maka wajib mendahulukannya dari orang yang belum memerlukan)[5]

Tegasnya pengagihan keluar dana zakat itu dibenarkan berlaku kerana daerah luar itu sangat-sangat memerlukannya dan orang-orang tempatan pula tidak memerlukannya lagi. Hal ini selari dengan pendapat ulamak Syafi’i dan Hanbali. Mereka berpendapat zakat yang dipungut mesti digunakan di daerah di mana zakat itu dipungut kecuali daerah tersebut sudah tidak ada lagi mustahiknya. Kalau diagihakn juga keluar sedangkan orang-orang di daerahnya masih memerlukan, hukumnya adalah berdosa[6]

Pengagihan keluar ini janganlah melibatkan keseluruhan harta zakat. Namun kalaulah penduduk di sebuah kampung itu tidak lagi memerlukan zakat, pada masa ini pemerintah bolehlah mengeluarkan kesemuanya untuk diagihkan ke tempat yang lebih memerlukan.[7]

---

[1] al-Qardawi, Yusuf, Fiqh al-Zakat Dirasat Muqaranah Li Ahkamiha Wa Falsafatiha Fi Daw’ al-Quran Wa al-Sunnah, Muassasah al-Risalah, Beirut, Jil 2, hlm, 819

[2]ibid

[3] al-Qardawi, Yusuf, Fiqh al-Zakat Dirasat Muqaranah Li Ahkamiha Wa Falsafatiha Fi Daw’ al-Quran Wa al-Sunnah, Muassasah al-Risalah, Beirut, Jil 2, hlm, 815

[4] Ibid, hlm.815

[5] al-Qurtubiy, Muhammad bin Ahmad bin Abu Bakar, al-Jamik Li Ahkam al-Quran, Muassasah al-Risalah, Beirut, 2006, jil.10, hlm 258

[6] Muhammad Shukri Salleh, Lokalisasi Zakat: Satu Cadangan Teoritis, Projek Pengurusan Pembangunan Islam (IDMP), Universiti Sains Malaysia (www.ukm.my/hairun/.../paper-zakat-shukri)

[7] al-Qardawi, Yusuf, Fiqh al-Zakat Dirasat Muqaranah Li Ahkamiha Wa Falsafatiha Fi Daw’ al-Quran Wa al-Sunnah, Muassasah al-Risalah, Beirut, Jil 2, hlm, 815

Pemindahan Zakat Di Dalam Kitab-Kitab Tafsir

2.4 Pemindahan Zakat Di Dalam Kitab-Kitab Tafsir

Terdapat banyak kitab tafsir khasnya tafsir berkenaan ayat-ayat hukum namun apa yang akan dinukilkan di sini hanyalah 2 buah sahaja iaitu tafsir Qurtubi dan Ibn Arabi. Sememangnya 2 buah kitab tafsir ini merupakan tafsir yang sentiasa menjadi rujukan di dalam penafsiran ayat-ayat hukum

2.4.1 Tafsir al-Qurtubiy

al-Qurtubi di dalam tafsirnya menjelaskan bahawa ulama telah berselisih pendapat dalam masalah ini kepada 3 golongan. Golongan pertama berpendapat tidak boleh memindahkan harta zakat. Pendapat ini dipegang oleh Sahnun dan Ibn al-Qasim.[1]

Diriwayatkan daripada Sahnun bahawa kalau pemerintah atau kerajaan telah mendapat berita bahawa terdapat kawasan yang lebih memerlukan harta zakat atau kawasan tersebut berada di dalam kesusahan yang besar, dalam masalah ini harus bagi pihak pemerintah memindahkan sebahagian harta zakat keluar daripada kawasan pungutannya untuk diagihkan di dalam kawasan yang lebih memerlukannya.

Ibn al-Qasim pula menegaskan bahawa jika harta zakat tersebut dipindahkan kerana darurat hukumnya harus

Pendapat kedua pula mengatakan bahawa harus bagi pemerintah memindahkan harta zakat. Pendapat ini dinisbahkan kepada Imam Malik. Mereka berhujah bahawa pernah suatu ketika Muaz berkata kepada penduduk Yaman supaya menyerahkan kepadanya khamis (sejenis pakaian) atau pakaian sebagai ganti daripada jagung dan gandum untuk diberikan kepada penduduk di Madinah. Perbuatan menggantikan jagung dan gandum dengan pakaian ini lebih bermanfaat untuk penduduk Madinah selaku penerima zakat. Selain itu, penduduk Yaman selaku pengeluar zakat pula lebih mudah untuk mengeluarkannya. Tuntasnya, kesemua perbuatan ini lebih memberi kemudahan dan manfaat yang lebih baik

Perbuatan Muaz ini mempunyai 2 poin penting. Yang pertama ialah keharusan memindahkan zakat dari Yaman ke Madinah sebagaimana keumuman ayat al-Quran yang menyatakan bahawa harta zakat itu untuk diagihkan kepada golongan fakir tanpa menetapkan samada fakir yang berada di dalam kawasan pungutan zakat atau sebaliknya.Perkara yang kedua ialah perbuatan Muaz menjadi dalil bahawa harus memungut nilai daripada zakat Sementara pendapat ketiga mengatakan bahawa bahagian untuk golongan fakir dan miskin hendaklah diagihkan di dalam kawasan yang dipungut harta zakat. Sementara bahagian mustahiq yang lain seperti amil, orang yang berhutang dan sebagainya daripada 8 asnaf berkenaan, perkara tersebut hendaklah diserahkan kepada ijtihad pemerintah.[2]

2.4.2 Tafsir Ibn Arabi

Ibn Arabi di dalam kitabnya Akkam al-Quran semasa menafsirkan ayat 60 al-Taubah menyebut bahawa terdapat 3 pandangan dalam masalah ini. Pandangan pertama dinukilkan daripada Sahnun dan Ibn al-Qasim bahawa tidak harus memindahkan keluar dana zakat kecuali kerana darurat.[3]

            Pendapat kedua pula katanya disandarkan kepada Imam Malik tentang harus membawa keluar dana zakat.

Sementara pendapat ketiga membezakan di antara bahagian untuk fakir dan miskin serta 6 bahagian untuk asnaf yang lain. Bahagian fakir dan miskin mestilah diagihkan di dalam kawasan pungutan sementara 6 bahagian yang lain, perkara itu diserahkan kepada pertimbangan pemerintah

Tuntasnya, permasalahan ini mendapat perhatian yang khusus daripada ulama tafsir sehingga mereka memasukkannya secara panjang lebar di dalam kitab tafsir mereka.

---

[1] al-Qurtubiy, Muhammad bin Ahmad bin Abu Bakar, al-Jamik Li Ahkam al-Quran, Muassasah al-Risalah, Beirut, 2006, jil.10, hlm 256

[2] al-Qurtubiy, Muhammad bin Ahmad bin Abu Bakar, al-Jamik Li Ahkam al-Quran, Muassasah al-Risalah, Beirut, 2006, jil.10, hlm 258

[3] Ibn Arabi, Abu Bakar Muhammad bin Abdullah, Ahkam al-Quran, Dar al-Kutub al-Ilmiyyah, Beirut, hlm.541-542

Pendapat Ulama 4 Mazhab Dalam Masalah Pemindahan Keluar Dana Zakat

2.3 Pendapat Ulama 4 Mazhab Dalam Masalah Pemindahan Keluar Dana Zakat

2.3.1 Hanafiyyah[1]

Golongan Hanafiyyah mengatakan bahawa perbuatan memindahkan zakat ke tempat lain hukumnya makruh karahah tanzih. Walaubagaimanapun terdapat pengecualian terhadap hukum makruh itu. Di antaranya ialah:

1) jika perbuatan itu dilakukan untuk diagihkan kepada kaum kerabatnya yang berhajat menerimanya untuk menampung keperluan mereka

2) terdapat suatu kaum atau penduduk di kawasan yang lebih memerlukannya

3) perbuatan memindahkan harta zakat tersebut member manfaat kepada kaum muslimin

4) perbuatan memindahkan zakat dilakukan dari sesebuah negara yang bermusuh dengan Islam (dar al-harbi) kepada negara Islam

5) kepada penuntut ilmu. Contohnya zakat yang dipungut di Malaysia dibahagikan kepada penuntut ilmu di timur tengah dan sebagainya

6) zakat dikeluarkan sebelum sampai haulnya

Walau bagaimanapun jika seseorang yang ingin mengeluarkan zakatnya tetapi ingin memindahkan zakatnya keluar dari kawasannya, ianya masih berada dalam radar perbuatan yang tidak diharamkan kerana harta itu adalah miliknya. Tegasnya perbuatan tersebut hanyalah makruh karahah tanzih[2]

2.3.2 Malikiyyah

Golongan Malikiyyah pula berpendapat bahawa tidak harus memindahkan zakat lebih dari had yang boleh diqasarkan solat. Maknanya harta tersebut tidak boleh dibawa keluar daripada kawasan pungutan dalam jarak yang dibolehkan untuk qasar solat.Jarak qasar solat ialah 89KM.[3]

2.3.3 Syafiiyyah

Ulama al-Syafiiyyah berpendapat bahawa yang azharnya perbuatan memindahkan zakat keluar daripada kawasan pungutan adalah ditegah. Harta tersebut wajib diagihkan kepada asnaf di dalam kawasan pungutan sebagaimana yang terdapat di dalam hadis Muaz. Jika tidak terdapat asnaf di dalam kawasan pungutan, harta tersebut hendaklah diagihkan kepada kampung atau pekan yang paling hampir yang terdapat di dalamnya asnaf[4]

Imam Syafie di dalam kitabnya al-Umm menegaskan bahawa apabila zakat dipungut daripada sesuatu kaum, dana berkenaan hendaklah diagihkan di dalam kawasan mereka. Harta tersebut tidak boleh dipindahkan keluar kawasan sehinggalah tiada lagi mereka yang berhak menerimanya wujud di dalam kawasan pungutan itu

al-Muzani pula menukilkan di dalam mukhtasarnya bahawa tidak boleh dikeluarkan harta zakat berkenaan daripada kawasan yang dipungut sedangkan terdapat golongan yang berhak menerima berada di dalam kawasan berkenaan

Imam al-Mawardiy semasa memberikan syarahan terhadap nas ini di dalam kitabnya mengatakan bahawa terdapat 2 pendapat Imam Syafie di dalam masalah ini iaitu pendapat yang mengharuskan pemindahan harta zakat keluar kawasan dan satu lagi pendapat mengatakan tidak harus. Kedua-dua pendapat ini merupakan pendapat baru (al-qawl al-jadid). Pendapat kedua Imam Syafie ini diriwayatkan dengan jalur selain daripadan kitab al-Umm.[5]

Imam al-Haramayn al-Juwayniy pula mengatakan bahawa dalam masalah memindahkan harta zakat, terdapat 2 pendapat. Yang pertama mengharuskannya berdalilkan kepada keumuman ayat 60 al-Taubah. Sementara pendapat kedua pula mengatakan tidak harus berdalilkan kepada hadis Muaz

Imam al-Nawawi semasa menghuraikan permasalahan ini pula berkata memindahkan harta zakat keluar daripada kawasan pungutan dalam keadaan terdapatnya mustahiq di dalam kawasan berkenaan hukumnya haram. Namun kewajipan zakat berkenaan tidak gugur samada pemindahan tersebut dilakukan dalam jarak yang melebihi qasar solat atau pun tidak. Beliau menegaskan lagi bahawa ada 2 pendapat dalam masalah pemindahan keluar harta zakat dan yang azhar ialah dilarang.

2.3.4 Hanabilah

Golongan Hanabilah pula berpendapat bahawa tidak harus memindahkan zakat keluar dari kawasan pungutannya dalam jarak qasar solat (89KM). harta tersebut hendaklah diagihkan di dalam kawasan yang dipungut dalam radius jarak yang boleh diqasarkan solat (89KM). Namun sebaik-baiknya harta tersebut cuba diagihkan kepada mereka yang berhak menerimanya yang berada dalam kampung atau dusun yang berdekatan. Jika tidak terdapat golongan yang berhak menerimanya di dalam kampung yang sama, harta tersebut bolehlah diagihkan melangkaui kampung atau pekan seterusnya dengan syarat jangan melebihi jarak yang dibolehkan qasar solat[6]

Ibn Quddamah berkata bahawa tidak harus memindahkan harta zakat keluar dari kawasan pungutannya setakar jarak yang dibolehkan mengqasar solat[7]

---

[1] al-Zuhailiy, Wahbah, al-Fiqh al-Islamiy Wa Adillatuh, Dar al-Fikr, Beirut, jil.2, hlm.892-893, Muhammad Bakr Ismail, al-Fiqh al-Wadih Min al-Kitab Wa al-Sunnah Ala al-Mazahib al-Arbaah, Dar al-Manar, Kaherah, Jil.1, hlm511 Mujaini Tarimin, Zakat Menuju Pengurusan Profesional, Utusan Publications & Distributors, Selangor, hlm. 83-84

[2] al-Zuhailiy, Wahbah, al-Fiqh al-Islamiy Wa Adillatuh, Dar al-Fikr, Beirut, jil.2, hlm.892-893

[3] al-Zuhailiy, Wahbah, al-Fiqh al-Islamiy Wa Adillatuh, Dar al-Fikr, Beirut, jil.2, hlm.729-730, Muhammad Bakr Ismail. al-Fiqh al-Wadih Min al-Kitab Wa al-Sunnah Ala al-Mazahib al-Arbaah. Dar al-Manar. 1997. Kaherah. Jil.1

[4] al-Zuhailiy, Wahbah, al-Fiqh al-Islamiy Wa Adillatuh, Dar al-Fikr, Beirut, jil.2, hlm.729-730

http://www.feqhweb.com/vb/t5047.html

[5] al-Mawardi, Ali bin Muhammad bin Habib, al-Ahkam al-Sultaniyyah Wa al-Wilayat al-Diniyyah, al-Maktab al-Islamiy, Kaherah, hlm.76

[6] al-Zuhailiy, Wahbah, al-Fiqh al-Islamiy Wa Adillatuh, Dar al-Fikr, Beirut, jil.2, hlm.729-730

[7] http://www.mktaba.org/vb/showthread.php?t=21268, http://islem-ihsen.forumarabia.com/t67-topic

Hukum memindahkan zakat: pandangan ulama

BAB II

HUKUM MEMINDAHKAN ZAKAT: PANDANGAN ULAMA

2.1 Pendahuluan

Pentadbiran harta perolehan dalam sesebuah negara Islam terutamanya bahagian hasil kutipan zakat telah memperkenalkan satu kaedah atau sistem yang mesti dipatuhi oleh para amil iaitu:[1]

ان توزع فى الاقليم الذى تجبى منه

(maksud: zakat hendaklah diagih di tempat ia dikutip)

Perkara ini cukup penting terutamanya jika melibatkan zakat ternakan, bijian dan buah-buahan. Manakala bagi zakat wang, sistem yang diamalkan oleh kerajaan Islam pada masa itu ialah:[2]

انها تتبع المال لا المالك

(Mmaksud: agihan zakat mengikut kedudukan harta, bukan mengikut pemilik)

Syeikh Qalyub di dalam kitabnyai telah menakrifkan agihan keluat daripada tempat kutipan sebagai:[3]

ان يعطى منها من لم يكن فى محلها وقت الوجوب سواء اكان من أهل ذلك المحل ام من غيرهم سواء أحرجه عن المحل ام جاءوا وقت الوجوب اليه

(maksudnya: zakat diagihkan kepada asnaf yang tidak beraada di daerah kutipan waktu dikutip, samada ia pendudukan asal atau pendatang waktu zakat dikutip, tau dana zakat dihantar keluar daerah)

Bahagian ini akan memaparkan pendapat para ulama dalam masalah pemindahan keluar harta zakat dari kawasan pungutan berdasarkan situasi dan juga pandangan 4 mazhab. Selain itu pandangan ulama-ulama lain yang dipetik daripada kitab tafsir dan kitab khas berkenaan masalah ini juga dinukilkan

2.2 Hukum Memindahkan Zakat Berdasarkan Situasi Penduduk Setempat

Ada 2 keadaan agihan zakat keluar daerah. Pertamanya zakat diagihkan keluar kerana penduduk tempatan tidak memerlukannya dan kedua agihan dipindahkan keluar sedangkan penduduk tempatan masih memerlukan bahagian agihan.

2.2.1 Situasi 1: Penduduk Setempat Tidak Memerlukan Agihan Zakat

Dalam keadaan pertama, Jumhur Ulama mengharuskan pemindahan dana zakat keluar daripada kawasan kutipan.

Maksud penduduk setempat tidak memerlukan zakat ialah tiada kedapatan golongan yang berhak menerima zakat di sesebuah kawasan pungutan atau harta zakat mempunyai lebihan yang banyak sedangkan golongan yang berhak menerimanya telah pun diagihkan haknya. Pada masa ini zakat bolehlah diserahkan kepada pemerintah untuk disalurkan mengikut pertimbangan dan budi bicaranya atau si pembayar zakat sendiri yang memindahkan hartanya ke kampung yang berdekatan.[4]

Mengikut pendapat sebahagian mazhab Syafie dan Maliki, agihan ini diwajibkan jika tidak terdapat golongan yang berhak menerima zakat sedangkan harta zakat masih banyak atau tidak terdapat golongan yang berhak menerimanya. Kata al-Dasuqi:[5]

ان لم يكن بمحل الوجوب او قرية مستحق فانها تنقل كلها وجوبا لمحل فيه مستحق ولو على مسافة القصر

(maksudnya: jika tidak terdapat asnaf yang memerlukan agihan zakat di tempat zakat dikutip, dana tersebut wajib diagihkan ke tempat lain semuanya, biarpun tempat itu jauh melebihi had qasar solat)

Dalam riwayat yang dinukilkan daripada Abu Ubaid, Muaz yang merupakan seorang pegawai zakat pada masa Nabi Muhammad SAW dan Umar al-Khattab telah menyerahkan baki zakat yang tidak dapat diagihkan kepada Umar. Walaubagaimanapun Umar telah memulangkan semula kepada Muaz walau pun Muaz telah menceritakan bahawa di kawasan pungutan zakat itu sudah tiada lagi golongan yang memerlukannya. Jelasnya, dana zakat yang tidak dapat dihabiskan agihan di tempat pungutan harus dipindahkan keluar kawasan.[6]

Syeikh Qardawi pula berpendapat bahawa harus membawa keluar harta zakat dari kawasan agihan berdasarkan situasi di atas dan keharusan ini merupakan suatu perkara ijmak.[7]

2.2.2 Situasi Kedua: Pemindahan Zakat & Terdapat Mustahiq[8] Di Dalamnya

Situasi kedua ialah pemindahan harta zakat keluar kawasan dalam keadaan terdapat golongan yang berhak menerimanya di dalam kawasan tersebut. Isu ini menjadi perbezaan pendapat di kalangan ulama kepada 3 golongan:

Pertama: Kumpulan yang mengatakan makruh

Kumpulan ini berpendapat bahawa makruh memindahkan dana zakat keluar daripada kawasan kutipan terutama setelah tiba akhir haul. Mereka mengatakan bahawa harta yang dikutip lebih elok jika diagihkan kepada golongan yang berhak menerimanya yang tinggal atau berada di dalam kawasan kutipan zakat berkenaan. [9]

Mereka berpegang kepada hujah hadis Muaz bin Jabal yang ditugaskan mengutip zakat dan terus membahagikannya kepada golongan fakir dan miskin di kalangan penduduk Yaman sahaja. Pendapat ini merupakan pendapat mazhab Hanafi, Hasan al-Basri, Ibrahim al-Nakhaie dan sebagainya.[10]

Kedua: Kumpulan yang mengatakan harus[11]

Kumpulan kedua pula mengatakan hukumnya harus memindahkan harta zakat keluar daripada kawasan kutipan. Pendapat ini dinisbahkan kepada mazhab Syafie.

Asas atau hujahnya ialah keumuman ayat 60 surah al-Taubah yang tidak menyebut tentang daerah atau kawasan yang khusus. Muaz bin Jabal pernah menyeru penduduk Yaman agar mengumpulkan seberapa banyak pakaian daripada khamis sebagai ganti gandum dan jagung untuk dibahagikan kepada penduduk madinah.

Selain itu, pada masa pemerintahan khalifah Abu Bakar al-Siddiq pula, Adi bin Hatim dan Zabarqan ibn Badr telah menyerahkan kutipan zakat daripada kawasan Tay dan Bani Tamim ke Madinah untuk digunakan sebagai belanja menghadapi peperangan riddah.

Khalifah Umar al-Khattab juga telah mebahagikan dana zakat yang dikirim oleh Gabenor Mesir, Amru al-As kepada penduduk Madinah yang ditimpa musim kemarau.

Ketiga: Kumpulan yang berpegang kepada tidak harus[12]

Kumpulan ini melarang dan menegah pemindahan dana zakat ke mana-mana tempat. Pendapat ini disandarkan kepada mazhab Maliki.

Asas tegahan ini juga berdasarkan kepada hadis Muaz selaku pegawai zakat yang ditugaskan memungut zakat di kawasan Yaman. Beliau mengutipnya di kawasan Yaman lalu membahagikannya di kalangan penduduk miskin di Yaman.

Dalam riwayat yang lain pula, telah diceritakan bahawa Abu Juhaifah, seorang kanak-kanak yatim telah mendapat agihan seekor unta yang dibayar oleh penduduk di daerahnya.

---

[1] al-Qardawi, Yusuf, Fiqh al-Zakat Dirasat Muqaranah Li Ahkamiha Wa Falsafatiha Fi Daw’ al-Quran Wa al-Sunnah, Muassasah al-Risalah, Beirut, Jil 2, hlm, 813-816, Mujaini Tarimin, Zakat Menuju Pengurusan Profesional, Utusan Publications & Distributors, Selangor, hlm. 82, al-Zuhailiy, Wahbah, al-Fiqh al-Islamiy Wa Adillatuh, Dar al-Fikr, Beirut, jil.2, hlm.892-893

[2] al-Qardawi, Yusuf, Fiqh al-Zakat Dirasat Muqaranah Li Ahkamiha Wa Falsafatiha Fi Daw’ al-Quran Wa al-Sunnah, Muassasah al-Risalah, Beirut, Jil 2, hlm, 813-816, Mujaini Tarimin, Zakat Menuju Pengurusan Profesional, Utusan Publications & Distributors, Selangor, hlm. 82

[3] Mujaini Tarimin, Zakat Menuju Pengurusan Profesional, Utusan Publications & Distributors, Selangor, hlm. 82

[4] al-Qardawi, Yusuf, Fiqh al-Zakat Dirasat Muqaranah Li Ahkamiha Wa Falsafatiha Fi Daw’ al-Quran Wa al-Sunnah, Muassasah al-Risalah, Beirut, Jil 2, hlm, 813

[5] al-Dusuqi, Ibrahim bin Abdul Aziz, Hashiyah Dusuqi, Dar Ihya’ al-Kutub al-Arabiyyah, t.t., vol 1, hlm.501

[6] Mujaini Tarimin, Zakat Menuju Pengurusan Profesional, Utusan Publications & Distributors, Selangor, hlm. 83-84

[7] al-Qardawi, Yusuf, Fiqh al-Zakat Dirasat Muqaranah Li Ahkamiha Wa Falsafatiha Fi Daw’ al-Quran Wa al-Sunnah, Muassasah al-Risalah, Beirut, Jil 2, hlm, 813

[8] Mustahiq ialah golongan yang berhak menerima zakat (disebut juga asnaf 8)

[9] Mujaini Tarimin, Zakat Menuju Pengurusan Profesional, Utusan Publications & Distributors, Selangor, hlm. 83-84, al-Qardawi, Yusuf, Fiqh al-Zakat Dirasat Muqaranah Li Ahkamiha Wa Falsafatiha Fi Daw’ al-Quran Wa al-Sunnah, Muassasah al-Risalah, Beirut, Jil 2, hlm, 814-817

[10] Muhammad Bakr Ismail, al-Fiqh al-Wadih Min al-Kitab Wa al-Sunnah Ala al-Mazahib al-Arbaah, Dar al-Manar, Kaherah, Jil.1, hlm511, Mujaini Tarimin, Zakat Menuju Pengurusan Profesional, Utusan Publications & Distributors, Selangor, hlm. 83-84

[11] al-Qardawi, Yusuf, Fiqh al-Zakat Dirasat Muqaranah Li Ahkamiha Wa Falsafatiha Fi Daw’ al-Quran Wa al-Sunnah, Muassasah al-Risalah, Beirut, Jil 2, hlm, 814-817, Mujaini Tarimin, Zakat Menuju Pengurusan Profesional, Utusan Publications & Distributors, Selangor, hlm. 83-84

[12] Ali al-Syarbajiy, Mustafa al-Khin, Mustafa al-Bugha, al-Fiqh al-Wadih, al-Dar al-Shamiah, Beirut, jil. 1., Muhammad Bakr Ismail, al-Fiqh al-Wadih Min al-Kitab Wa al-Sunnah Ala al-Mazahib al-Arbaah, Dar al-Manar, Kaherah, Jil.1, hlm511, Mujaini Tarimin, Zakat Menuju Pengurusan Profesional, Utusan Publications & Distributors, Selangor, hlm. 84,

http://muhammadmaryono.wordpress.com/2012/03/02/hukum-mengeluarkan-hasil-zakat-ke-negara-lain/